|
|
و اما بعد...امروز گزارش خوب و عکسهاي زيبايي از برگزاري پنجمين دوره رويت هلال در شيراز به دستمون رسيد. زحمت ارسال گزارش دوست عزيزمان، آقاي موسي زماني کشيدند. استاد بزرگوار و دوست داشتني رويت هلال، آقاي صياد هم در اين دوره از  مدرسين بودند. پارس اسکاي يه گزارش خوب و کامل از اين دوره داره.
دو هفته ي پيش، مطلبي رو درباره ي فضاپيماي کاسيني خونديد. گفتيم که کاسيني همراه خودش يه کاوشگر به نام هويگنس داره که قراره روي تيتان، بزرگترين قمر منظومه فرود بياد. تصور کنيد که براي فرود يه کاوشگر در جايي که به اندازه ي زحل از ما فاصله داره و به همون اندازه هم ناشناخته و تازه هست، چه پيش بيني ها و دورانديشي هايي بايد کرد. همين باعث شده تا متخصصين اسا، آزمايشهاي عملي جديدي رو براي پيش بيني چگونگي فرود کاسيني انجام بدن. تو اين آزمايشها از يه نمونه ي بدلي هويگنس (به همان ابعاد و همان وزن) و بالن و چتر استفاده کردن و ترکيبي از اين وسايل رو از ارتفاع 33 کيلومتري به طرف زمين رها کردند. کاسيني در اواخر ماه نوامبر سال 2004 روي تيتان فرود مياد. (منبع خبر) □ نوشته شده در ساعت 3:12 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اما جالبه که بدونيد خورشيد يک ستاره ي دست دومه! 
رابطه اي بين جرم ستاره ها، طول عمرشون و ميزان توليد انرژي اونها وجود داره. هرچه قدر که جرم ستاره اي بيشتر باشه، سريعتر سوخت خودش (هيدروژن) رو به انرژي تبديل مي کنه و اين باعث مي شه که عمر کوتاهي داشته باشه. بنابراين ستاره هاي غول پيکر تنها چند ميليون سال عمر مي کنن در حالي که ستاره ي متوسطي مثل خورشيد، حدود 10 ميليارد سال زندگي خواهد کرد و ستاره هاي کوچک چند ده ميليارد سال درخشان خواهند بود. اما خورشيد. در واقع مادر خورشيد مي بايست ستاره اي بسيار بزرگ و غول پيکر بوده باشه، ستاره اي که خيلي زود عمرش به پايان رسيد و در يک مرگ بسيار زيبا و پرافتخار منفجر شد. اينکه چه طور مي تونيم با اين اطمينان درباره ي وجود چنين ستاره اي صحبت کنيم رابطه ي مستقيمي با وجود داشتن ما داره : دما در فعل و انفعالات درون ستاره اي هيچوقت اونقدر زياد نمي شه تا اتمهاي خيلي سنگين به وجود بياد. يعني بسياري از اتمهاي روي زمين هيچوقت در زندگي معمولي خورشيد ما به وجود نمي يان. باقي اين داستان براي بعد. راستي از مريخ همچنان خبر و عکس هست. روزنامه ي ياس نو، اطلاعات و ايران جمعه در دوسه روز اخير هر کدوم عکسي از اين اتفاق در نقاط مختلف دنيا رو در صفحه ي اول کار کرده بودن. اينجا هم چند تا عکس از BBC هست. رصد ديشب هم که خيلي خوب بود، فقط تونستيم تصور کنيم که مي شد مريخ رو اينجوري ديد و اين کار و کرد و ... . با تلسکوپمون "هيچ" چيز از مريخ ديده نشد! □ نوشته شده در ساعت 1:49 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
ما ديشب رفتيم رصد، هوا هم خوب و آسمان صاف و پرستاره بود. جاي رصدمون هم همونطور که گفته بودم، تو يکي از دهاتهاي لوشان و نزديک جايي به نام جيرنده بود. مريخ تو آسمون پادشاهي مي کرد و راه شيري هم نوار مه آلود زيباش رو دور آسمون کشيده بود. فکر مي کنم حدود 23 نفر مي شديم. چند تا از بچه هايي که با ما بودند، اولين بارشون بود که رصد ميومدن. چند نفر ديگه هم تازه وارد رصدها و اين برنامه ها شده بودن. بعد از رسيد به محل رصد، حدود ساعت نه و نيم شب، بساط غذا و شام باز شد. بعد از شام تعداد زيادي از بچه ها با هم صورتهاي فلکي بالاي سرشون رو مرور کردن. در اين بين هر چند دقيقه فريادهايي در اثر ديدن شهاب شنيده مي شد. در همين موقع هم يه سري از بچه ها روي مسيه ها کار مي کردن. تا صبح رصد اجرام مسيه، ستاره هاي دوتايي و سيارات ادامه داشت. پرطرفدارترين جرم ديشب خوشه ي باز "چوب رختي" در نزديکي دجاجه بود. واقعا زيبا و دوست داشتنيه! يکي از بچه ها هم با استفاده از روش شمردن ستاره هاي يک منطقه ي مشخص، حد قدر آسمون رو اندازه گرفت. براساس چيزايي که او ديده و ستاره هايي که شمرده بود، حد قدر آسمون حدود 6.3 بود. آسمون زيبا و متنوعي! بود. فکر مي کنم بچه ها هم چيزاي خوبي ياد گرفتن و به اکثرشون خوش گذشت ولي به من (نويسنده ي اين سطور!) اصلا" هيچ خوشي نگذشت، به جز چند دقيقه اي که با يکي از بچه ها و يه دوربين دوچشمي 30x60 چند تا جرم زيبا و فوق العاده ديديم. حالا بماند که اين به خوشي نگذشتن ما در راستا! بوده يا نه. راستي يه چيزي هم يادتون باشه که از امروز ديگه مريخ داره از ما دور ميشه. □ نوشته شده در ساعت 11:01 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
از چند لحظه ي پيش 5 دقيقه وقت دارم تا براي وبلاگ بنويسم. داستان مريخ بالاخره تموم شد. اما در واقع بسياري از کارها از اين به بعد آغاز خواهد شد. کسايي که امکان ديدن مريخ با تلسکوپ رو دارن، هنوز حدود سه چهار هفته اي وقت براي ديدنش دارن. چهار سفينه اي که به طرف مريخ به راه افتادن، اوايل سال جديد ميلادي ، به سياره ي سرخ خواهند رسيد و از اون به بعد سيل اطلاعات جديد روانه خواهد شد. الان هم که من توي اين سوراخ گرم- زير تهديدهاي دژخيمانه ي نگهبان پاساژ – دارم مي نويسم، خيلي ها در نيمکره ي ما دارن به مريخ نگاه مي کنن. خوش به حال شون. ولي از يه طرف دلم براي اين مريخي هاي بيچاره مي سوزه! بيچاره ها بدترين شريط رو براي رصد زمين دارن، يعني از ديد اونها، الان زمين چسبيده به خورشيده و ديده نمي شه! بگذريم . پنج دقيقه ي من داره تموم مي شه. کمي هم درباره ي منظومه ي شمسي صحبت کنيم. يک نکته ي جالب درباره ي وجود آدمها، يعني ما، اينه که اتمها و اجزاي تشکيل دهنده ي بدن مون، در يک ستاره ي بسيار داغ، بسيار بزرگ و بسيار قديمي ساخته شده. در واقع ستاره اي که الان ديگه وجود نداره و ما وجودمون رو – ما و خورشيد – مديون منفجر شدن اون هستيم. خود سياره ها هم به دليل اين انفجار به وجود اومدن. وقت تمام شد. منظومه ي شمسي براي بعد. فردا شب – اميدوارم – رصد مي ريم :) عکسي رو که مي بينيد، تلسکوپ فضايي هابل در نزديکترين حالت مريخ به زمين گرفته. □ نوشته شده در ساعت 2:25 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
مريخ در حال نزديک شدنه و ديگه چيزي به لحظاتي که تا 26000 سال ديگه تکرار نمي شه، نمونده. تلاشهاي ما براي استفاده از اون تلسکوپ 8 اينچ که توي يه اتاق زندانيه، بي نتيجه موند. به هر حال زندگي همينه ديگه...يعني تا حالا همينجوري بوده. يه نفر در کمال راحتي و اطمينان به شما ميگه "نه! الان تعطيلاته و از سال تحصيلي مي تونيم با اين تلسکوپ کار کنيم." تو تهران، امشب در رصدخانه ي زعفرانيه يه برنامه ي عمومي براي رصد مريخ هست. البته اينطور که من شنيدم تو چند تا جاي ديگه هم برنامه هايي هست که من اطلاع دقيق ازشون ندارم. بگذريم، قراره پنجشنبه بريم رصد. برنامه هاش رو هم ريختيم. اگه هوا در تمام طول شب اجازه بده مي تونيم يه کارهايي بکنيم. معمولا براي رصدها مي ريم به روستايي در لوشان به نام "بيورزين" که بيشتر به "امامزاده حنفيه" معروفه. البته اينجا هم تو اين چند سال هم آلودگي نوري زيادي پيدا کرده و هم غبار زياد شده. جايي که ما مستقر مي شيم، در واقع معدن کارخانه ي سيمان لوشان هست. توضيحات بيشتر رو بعد از رصد مي خونيد. اگه وقت داريد سري به آرشيو مطالب هفتگي وبلاگ در ماههاي گذشته بزنيد. مطمئنم چيزايي پيدا ميشه که خوشتون بياد. □ نوشته شده در ساعت 3:42 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
سه شنبه سالروز جاويدان شدن .. ، اخوان هست. مقبره ي او، تکه سنگي حدود نيم متري ست در باغ بزرگ و خانوادگي، مرحوم فردوسي در شهر توس. و بر روي اش " مهدي اخوان ثالث م.اميد 1307– 1369". همين. و يک چيز ديگه که خيلي برام درد کرده : مشهد که رفته بوديم - چندي پيش - و توس، براي اولين بار به سر قبر او رفتم. باغ ، بزرگ بود، به گمانم ، مي شد هم جايي براي نيم متر مربعي پيدا کرد، تا بزرگي – بر اي ما- کنار دستشويي نباشد. اخوان که هيچ، چه فقيريم ما، ... ، و چه ناچيزند کساني که به نيتي چنين کاري کرده اند. بر ما ببخشاي، بر فقر ما و بر آسمانهاي "همين رنگ" مان. امشب سعي مي کنم که ماجراي اين تلسکوپ رو – که ديگه خيلي لوس شده – تموم کنم. نيوتن که روي نور آزمايشهاي زيادي انجام داده بود، براي جمع آوري نور بيشتر (و در واقع کانوني کردن يک سطح) به جاي عدسي از آيينه ي مقعر استفاده کرد. آينه هاي مقعري که سطح اونها اندود شده اند. به اين ترتيب، مشکل شکست نور و آبيراهي رفع مي شد. به کمک همين تکنولوژي هست که ما امروزه مي تونيم تلسکوپهاي غولپيکر بسازيم و در اعماق آسمان جستجو کنيم. البته منظور از – ما – آدمها هستن. البته بعدها انواع ديگري از تلسکوپها هم به وجود اومدن که اساس کار اونها بر روي استفاده از آينه ي مقعر هست و تغييرات ديگري دادن که به اينجا مربوط نمي شه. يه سري به تلسکوپ در ايران بزنيم. در دهه ي سي هجري شمسي ، اولين تلسکوپ به ايران اومد. سيد جلال تهراني ، محقق ايراني اي بود که در لندن مطالعه و زندگي مي کرد. او در يه سالي (تو همون دهه ي سي) به ايران بازگشت و همراهش يه تلسکوپ يازده سانتي متري شکستي هم با خود آورد. (اين تلسکوپ دو سانتي متر از تلسکوپ فعلي ما بزرگتره!) اين تلسکوپ همراه کلي وسايل نجومي و ساعت آفتابي و ... الان در موزه ي آستان قدس رضوي در مشهد هست. نگهبانِ ... ي پاساژ پدر مون رو درآورده الان هم کلي چرند گفته. گور پدر هرچي تلسکوپ و نجوم و علم و آسمان ابري و نگهبان گه هست. مریخ > مصاحبه ي سردبير مجله ي استرونومي با CNN □ نوشته شده در ساعت 1:26 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
آسمون ما همچنان ابريه و بارون هم گاه و بيگاه سر و روي شهر رو مي شوره. هواي خوبيه ولي به هرحال ابريه! و آسمون صاف نيست. در راستاي همون داستان تلسکوپ که احتمالا تو دو روز گذشته همينجا خونديد، يه خبري بهتون بدم؛ يک کمپاني «خيّر» تلسکوپ سازي ( TTL ) قصد داره که تلسکوپهاي چند متري رو براي  استفاده ي آموزشي در سطح گسترده توليد کنه. (خدايشان خير دهاد!)
پيش از اين، در دوم ماه جولاي گذشته، بزرگترين تلسکوپ روبوتيک جهان توي "لاپالما" واقع در جزاير قناري راه اندازي شده بود. اين تلسکوپ 2 متري کاملا توسط کامپيوتر و از راه دور کنترل مي شه. پنج درصد کل زمان رصدي اين تلسکوپ به دانش آموزان دبيرستاني انگليس اختصاص داده شده. (خوش به حالشون!) يه تلسکوپ ديگه هم از اين دست در هاوايي وجود داره که سه هفته پيش راه اندازي شده. اين تلسکوپ هم به طور عمده براي استفاده ي دانش آموزان انگليس و هاوايي در نظر گرفته شده. در اوايل سال 2004 ميلادي، دانش آموزان استراليايي مي تونن از يه تلسکوپ از همين نوع که در "نيو ساوت ولز" نصب ميشه استفاده کنن. (منبع اين خبر: Sky & Telescope ) بابا حالا ديگه غصه نخوريد! اگه خدا بخواد ما هم يه روزي تو ايران تلسکوپ n متري دار! مي شيم. آمين يه گزارش جالب و خوندني هم در همين سايت بالايي هست، درباره ي طرح احياي يه آسمان نما در شهر مسکوي روسيه. آسمان نماي مسکو از سال 1929 کارش رو شروع کرد و تا دهه ي 80 ميلادي (اوج کار آسمان نما) مورد توجه منجمهاي آماتور و حرفه اي روسيه بود. با بروز مشکلات سياسي و اقتصادي، کمکهاي دولتي به اين آسمان نما قطع شد و وضعيتش هر روز بدتر شد تا اينکه بالاخره در سال 1994 آسمان نما رو بستن. حالا بعد از حدود 10 سال تخريب، فرسودگي و بي توجهي به اين آسمان نما، مي خوان تا دوباره بازسازيش کنن. مسوولين بازسازي اميدوارن تا با وجود مخارج بالاي بازسازي، بتونن آسمان نما رو در هفتادوپنجمين سالگردش – 5 نوامبر سال 2004 – راه بندازن. خبر خاص ديگه اي نيست، فقط براي بار n ام اگر آسمونتون صافه مريخ رو از دست نديد. □ نوشته شده در ساعت 2:27 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
امروز، نزديکيهاي ظهر، بزرگترين تلسکوپ توي رشت (و استان گيلان) رو ديديم. در کمتر از 2 متري اش بودم و يه پلاستيک روش بود تا "خاک" نخوره! کلي هم وسيله و خرت و پرت داشت که قيمت اونها بيشتر از خود تلسکوپ بود. همه ي اينها تو اتاق دکتر رجايي – استاد نجوم دانشگاه گيلان- بود. حيف که اگه يه چيزهايي رو بنويسم، بچه ها منو مي کشن وگرنه براي يه هفته ي وبلاگ مطلب داشتم. بگذريم. به هرحال ما هنوز به تلسکوپي براي رصد مريخ نرسيديم (البته اگه تا اون موقع – چهارشنبه – هواي رشت همينطوري نباشه که شنيدم همچنان ابري خواهد بود) اما بايد از دکتر رجايي جدا تشکر کرد . برخورد علمي اي با ما داشت. خواسته هاي نسبتا معقول و قول همکاري در آينده. خوب داستان تلسکوپها رو ادامه بديم: گفته بودم که در تلسکوپها چيزي که اهميت داره ميزان جمع آوري نور هست. در واقع چشم انسان کمتر از يک سانتيمتر مربع براي جذب نور (درواقع عصبهاي حسي براي احساس نور) داره. پس اگه قطر شيئي تلسکوپي مثلا 10 سانتيمتر باشه، بيشتر از سي برابر چشم آدم نور جذب مي کنه. اين باعث مي شه که اجرام خيلي کم نورتر هم ديده بشه. پس هرچه قطر شيئي بزرگتر باشه ، تلسکوپ بهتري خواهيم داشت. (اين همون درد فعلي ماست!) مشکلي که در اين بين وجود داره اينه که شيشه هايي رو که به عنوان شيئي استفاده مي شه نمي شه از يه حدي بزرگتر ساخت. خود شيشه نور زيادي رو جذب مي کنه و تا اندازه اي باعث تجزيه ي نور هم مي شه. هرچند که با کمک راه حلهايي تونستن عدسيهاي بزرگي رو تراش بدن، اما باز هم اين کار محدوديت زيادي داره. نيوتن اولين کسي بود که راه حلي براي اين مشکل پيدا کرد. چون نگهبان پاساژ مثل عزراييل منتظره تا جونم رو بگيره، باقي براي بعد. کسايي که هواي صاف دارن مريخ رو به جاي ما ببينن. راستي اون نقشه ي ماه هم تقريبا تموم شد. اندازه ش يک متر شده. خيلي هم باحاله. □ نوشته شده در ساعت 12:22 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اول شهريور شد و تابستون هم ديگه داره تموم ميشه. روز به روز هم به تاريخي ترين وضعيت مريخ نزديک مي شيم. تو همين شبها بهش نگاه کنيد، حتي با چشم غير مسلح هم زيبايي خاصي داره. البته اين زيبايي ظاهري با اين فکر که اين سياره ي سرخ هر لحظه داره به زمين نزديکتر ميشه، مزه ي بيشتري پيدا مي کنه. 
توي خيلي از جاها هم صحبت مريخ داغتر از هميشه در جريانه. طبيعتا هم صحبت درباره ي امکان وجود حيات در مريخ از موضوعات اصلي اين بحثهاست. البته ديگه خيلي وقته که صحبت حيات در مريخ از مرحله ي حدس و گمان و آرزو گذشته و پژوهشها برپايه ي مشاهدات کاوشگرها و مدارگردهاي دور و بر مريخ انجام ميشه. يکي از همين مدارگردهاي مريخ که چندسالي هست روي مريخ کار ميکنه، "نقشه بردار سراسر مريخ" يا به اختصار MGS هست. نقشه بردار سراسر مريخ از سال 1997 تا حالا بالاي مريخه و تا الان بيش از 20 هزار بار دور اين سياره چرخيده. حاصل اين همه گردش هم حدود 120 هزار تا عکس از مناطق مختلف مريخ هست. دوربينهاي قوي اين نقشه بردار تصويرهايي بسيار دقيق از سطح مريخ تهيه کردن که تفکيک پذيري بعضي هاشون به اندازه اي که ميشه عارضه اي به اندازه ي يک ميني بوس! رو تشخيص داد. MGS موفق شد تا اولين اطلس سراسر مريخ رو تهيه کنه. اگرچه اين مدارگرد از تمام سياره عکس گرفته ولي عکسهايي مورد توجه محققهاست که تفکيک پذيري بالايي داشته باشه و جزئيات بيشري رو معلوم کنه. اين جور عکسها از خيلي جاهاي مريخ گرفته شده ولي نه از همه ي جاهايي که لازم هست. براي اينکه از اين چشم آماده و تيزبين روي مريخ به خوبي استفاده بشه و جايي از قلم نيفته، مديران طرح به فکر پذيرش سفارش و پيشنهاد عکس از مردم افتادن. يعني شما مي تونيد به اونها بگيد که به فلان دليل و به خاطر فلان احتمال از منطقه ي خاصي که شما منظورتونه، با MGS عکس بگيرند. تمام پيشنهادها براي عکسبرداري و دلايلش بررسي ميشن و اگر قبول بشه هروقت که مدارگرد از بالاي محل موردنظر عبور کنه، عکسي که شما گفتيد گرفته ميشه. به خاطر همين ممکنه که گرفتن يه عکس بعد از چند ماه انجام بشه. براي پيشنهاد دادن عکس مي تونيد به اينجا مراجعه کنيد. يک گالري از همين عکسهاي سفارشي در اينجا تشکيل ميشه. □ نوشته شده در ساعت 5:45 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
امشب حالم اصلا خوب نيست، همه چيز هم درحد بسيار عالي اي بده. بنابراين در اين شرايط درباره ي آسمان نوشتن اصلا حالي نمي ده. پس مي خوام درباره ي تلسکوپ خيلي خلاصه بنويسم. بيشتر آدمها فکر مي کنن که گاليله تلسکوپ رو اختراع کرده (همونطور که فکر مي کنن اديسون برق رو اختراع! کرده) اما واقعيت اينکه يه عينک ساز هلندي – که الان اسمش يادم نيست- اول دوربين رو  ساخت. در واقع گاليله اولين کسي بود که در ايتاليا ساختن دوربين رو ياد گرفت و با اون به آسمون نگاه کرد. براي اين کارش هم از پادشاه و کليسا و کلي جاي ديگه هديه گرفت و يه مستمري بسيار زياد ساليانه هم بهش اختصاص دادن.
باز هم بر خلاف تصور خيلي ها ، دوربيني که گاليله با اون کار مي کرد از دو عدسي محدب (يکي شيئي و يکي چشمي ) ساخته نشده بود بلکه عدسي شيئي - جلوييه – محدب بود و عقبيه يا شيئي، مقعر بود که باعث مي شد تصوير تشکيل بشه و جلوتر از جايي که هست ديده بشه. (حوصله ي توضيحات فيزيکي اش رو دارم – و ندارين- اگه کسي خواست ميل بزنه) دوربينهاي کوچولوي قديمي اي که ممکنه شما هم داشته باشين، همينطوري هست. نمي دونم که کي فهميد که مي شه از دوتا عدسي محدب هم استفاده کرد. به هرحال اين کار خيلي سختي هم نبوده. به اين تلسکوپها "شکستي" يا "انکساري" مي گن. يعني نور رو مي شکنن (در سرعتش تغيير ايجاد مي کنن) و با اين کار نور رو کانوني مي کنن. (باز هم بايد بگم برخلاف تصور خيليها) تلسکوپ در واقع وسيله اي هست که به خاطر جمع آوري نور بيشتر (نسبت به چشم انسان) اهميت داره نه به دليل بزرگنمايي. (البته در مورد اين مريخ ، اين دفعه، بزرگنمايي اهميت بيشتري داره که خوب ما نداريم) طول پست امشب زياد شده و بعد غرغرها زياد خواهد شد. بقيه داستان تلسکوپ رو – و ماجراش رو در ايران – پس فردا خواهيد خوند. البته اگه درد اين بي تلسکوپي تااون موقع ما رو نکشه : ( □ نوشته شده در ساعت 2:35 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
پست قبلي رو با تاخير فرستاديم. به بزرگي خودتون ما رو ببخشيد. من خيلي وقتها با زمان فعلهاي نوشته هام دچار مشکل مي شم، يعني الان نمي دونم بايد بنويسم فردا اينجوري ميشه يا امروز اينجوريه...و از اين حرفها. اصلا بي خيال اين چيزا هر چي باشه اين زمان يه چيز پيوسته و مداومه حالا ما يه خورده پس و پيشش کنيم، فکر نمي کنم به جايي بر بخوره. 
راستي حتما خبر خاموشيهاي چند روز گذشته رو تو آمريکا و کانادا شنيدين. اين خاموشي ها براي هر کي که ضرر داشته، براي منجمهاي اون ديار يه فرصت کم نظير بوده تا از تو خيابونهاي شهرهاي شلوغشون آسمون پرستاره با راه شيري! ببينند. عکسي رو که مي بينيد، آقاي کارلسون از تورنتو در کانادا گرفته. تفاوت آسمون رو مي بينيد؟؟ قول داده بودم که اينجا گزارشي از باشگاه اصفهان رو بنويسم. سايت پارس اسکاي گزارش کوتاهي از اين باشگاه نوشته. اينطور که نوشتند مريخ موضوع اصلي اين باشگاه بود که البته به خاطر نزديکي مقابله ي تاريخي مريخ تو هفته ي ديگه، بحث خيلي مفيد بوده. اتفاقا تو باشگاه اين ماه اصفهاني ها، يک آماتور آلماني هم حضور داشته و درباره ي نجوم آلمان صحبت کرده. ديروز، چهارشنبه هم باشگاه نجوم تهران بود که من خيلي دوست داشتم توش باشم يعني مي خواستم حرکت کنم که ديگه يه جورايي شد که نشد! از چندوچون اين باشگاه خبري ندارم ولي مي دونم که قرار بود کارگاه رصد راديويي شهاب توسط آقاي حميد محسني ارائه بشه. حميد و دوستانش تو همين بارش برساوشي گذشته، رصد راديويي موفقي انجام دادن. يه دو تا خبر جالب هم تو اينترنت خوندم که براتون مي نويسم: اول اينکه تو آمريکا دارند يه آزمايشگاه بزرگي مي سازند تا جرم نوترينوها اندازه بگيرند. توضيح بيشتري در اين زمينه نمي تونم بدم چون چيزي از اين چيزا بلد نيستم! خودتون بريد و از منبع اصلي خبر بخونيد! براي همين خبر، سايت Astronomy يه تيتر خيلي قشنگ زده: Stop in the name of Physics . دومي هم اينه که يه انفجار بزرگ در سطح خورشيد، در نزديکي لکه ي 431 رخ داده که پيش بيني ها ميگه امروز ذرات و بادهاي حاصل از اون به زمين مي رسن. اطلاعات بيشتر رو از اينجا بگيريد. □ نوشته شده در ساعت 1:35 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
امشب تولد امام خمينيه! روز مادر هم هست. تولته تون مبارک. روز مادر و روز زن رو هم به همه ي خانمهاي محترم تبريک مي گيم. يه تبريک خيلي خيلي آسموني. يه آسمون پر ستاره تقديم به همه ي شما. اما آسمون. اگرچه آسمون بر خلاف زميني ها کمتر حق خانمها رو ضايع کرده و اسطوره ها و صورتهاي فلکي خانمانه ي آسمون کم نيستن، اما اين شبها وقت خدايي يک الهه ي مرد هست. مريخ "الهه ي جنگ" ديگه خيلي نزديک شده . ماها که حسابي تو کفش هستيم. در به در دنبال يه تلسکوپ به درد بخور هستيم. هرچند که تو رشت دو سه تا تلسکوپ خوب هست، اما از اونجايي که نجومي هاي رشتي خيلي چشم ديدن همديگه رو – به خاطر زياد ديدن آسمون – سه نقطه ، و از اونجايي که صاحبان اون تلسکوپها خيلي کار با اونها رو بلدن ( مي تونن شب تا صبح تلسکوپ رصد کنن يا با تلسکوپ شون مي تونن رشته هاي لامپ تيرهاي برق خيابون رو رويت کنن) تلسکوپ شون به ما فقير فقرا نمي رسه. (بماند که ما بايد از فردا دنبال اين و اون بيفتيم و کلي خواهش و تمنا تا چند لحظه اي شايد يکي شون رو گير بياريم) به هرحال اگه شما يه تلسکوپ خوب داريد – در مورد مريخ بزرگ نمايي بالاي 150 برابر و کنتراست بالاي تصوير يعني تلسکوپ خوب- که خوب حتما مريخ رو مي شناسيد و باهاش حال هم مي کنيد، خوش به حالتون . شماهايي هم که تلسکوپ ندارين، گرچه خيلي چيزها رو از دست خواهيد داد، اما به هرحال مريخ رو با چشم غير مسلح "فرض" کنيد که چقدر بزرگ مي بينيد. در هر صورت مريخ ، با تلسکوپ يا بدون تلسکوپ اين روزها خدايي مي کنه ، خيلي هم خوشگله. (... تورو خدا يه تلسکوپ. ما داريم جوون مي ميريم و ناکام از ديدن مريخ!) □ نوشته شده در ساعت 9:15 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
"باشگاه نجوم" عنواني هست که به جلسات معمولا ماهانه ي جمعهاي نجوم در مناطق مختلف کشورمون اطلاق مي شه. اولين باشگاه از اين دست تو تهران برگزار شد که فکر مي کنم خيلي هم مفيد بود. توي اين باشگاه ها تا اونجايي که من ديدم و شنيدم، اخبار نجومي، معرفي کارهاي نجومي، سخنراني علمي، کارگاه هاي مباحث متنوع نجومي و مهمتر از همه گپ هاي دوستانه ي منجمها انجام ميشه. بعد از برگزاري باشگاه نجوم تو تهران کم کم اين فکر به جاهاي ديگه هم سرايت کرد و آماتورها تو دو تا شهر ديگه باشگاه برپا کردن. اصفهان و مشهد هر ماه باشگاه نجومي دارند که توسط اعضاي گروههاي نجومي اين شهرها اداره مي شه. تو مشهد، انجمن نجوم آسمان توس با همکاري آموزش و پرورش خيلي خوب اين کار رو شروع کردن و ادامه ميدن. تو اصفهان هم شهرداري اصفهان و مرکز آموزش نجوم اديب اين کار رو انجام ميدن. البته توي همايش مشهد، با يکي از بچه هاي اديب صحبت مي کردم که مي گفت جلساتي مثل همين باشگاهها از سالهاي قبل توي اديب وجود داشته و داره. هر پنجشنبه اکثر اعضاي مرکز جمع مي شدند و درباره ي موضوعات نجومي گفتگو مي کردن. در ضمن تو باشگاه نجوم اصفهان، هر ماه يک سوال هم طرح ميشه که به کسي که جواب درست بده جايزه ميدن. اين جايزه ها از طرف سايت "پارس اسکاي" و "مجله ي آسمان" اهدا ميشه. ميگن 43 سال پيش در روزي مثل امروز، دو تا سگ و سه تا موش! با سفينه ي اسپوتنيک 5 توسط روسها به فضا پرتاب شدند و تونستند زنده به زمين برگردن. روسها در عصر تسخير فضا از اين کارها زياد کردند که بعضي هاش هم با شکست مواجه مي شد. □ نوشته شده در ساعت 2:30 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
"کاسيني" نام دانشمندي هست که به خاطر کشفيات مهم اش درباره ي زحل و رصدهاي زيادي که روي اين سياره انجام داده بود، مشهوره. اين شهرت و کارهاي علمي اين فرد باعث شد که اين سفينه ، "کاسيني" ناميده بشه. قبل از پرتاب، فضاپيماي کاسيني سرو صداي زيادي به پا کرد و مخالفان زيادي براي خودش تراشيد. دليل اين مخالفتها سوخت هسته اي اي بود که اين فضاپيما با خودش داشت. خطر نشت سوخت هسته اي – به خصوص به اين دليل که سفينه بعد از پرتاب و دور شدن از زمين، مجددا به زمين نزديک مي شد – باعث اون اعتراضها شد. اما کاسيني پرتاب شد و حدود چهار يا پنج ماه ديگه کار اصلي اش رو شروع خواهد کرد. مطالعه بر روي زحل و حلقه هاي زيباش، قمرهاي يخي و بزرگترين قمر اين سياره ي زيبا، از کارهاي "کاسيني" خواهد بود. اين فضاپيما با خودش يک کاوشگر هم داره. "هويگنس" (Huygens ) که توسط آژانس فضايي اروپا طراحي و ساخته شده قراره تا روي اتمسفر و سطح "تيتان" بزرگترين قمر زحل کار کنه. اين کاوشگر بعد از اينکه کاسيني به اندازه ي کافي به تيتان نزديک شد، از سفينه ي مادر جدا مي شه و بر روي تيتان فرود خواهد اومد. بدون شک، سال آينده زحل رو طور ديگه اي خواهيم شناخت و خواهيم ديد. سياره اي که خيلي ها فضا و ستاره شناسي رو با حلقه هاي زيباش تصور مي کنن. □ نوشته شده در ساعت 10:51 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
بعد از چند روز هواي ابري و بدون آفتاب، امروز هوا نيمه آفتابي شد و البته کمي هم گرم. حدود ساعت هفت و نيم عصر که از کانون (جايي که کلاسهاي ما اونجا برگزار ميشه) بيرون اومديم، آسمون خيلي قشنگ بود. به دو نيمه ي ابري و صاف تقسيم شده بود، بخش جنوبي کاملا ابري و بخش شمالي آسمون آبي و کاملا صاف! تابحال چنين منظره اي نديده بودم. امشب تو کف يه سوژه براي نوشتن تو وبلاگ بودم. در واقع مطلبي که شما روز يکشنبه مي خونيد در شب شنبه (يا حتي بامداد يکشنبه) يا حداکثر صبح يکشنبه نوشته مي شه و مياد تو وبلاگ. توي دفتر گروه بوديم و من براي پيدا کردن اين سوژه از هر دري حرف  زدم. از اونجا که کامپيوتر هم داشت تنها آلبوم باقي مونده اش رو ناله مي کرد، بحث به خواننده هاي ايراني اون ور آب و انواع و اقسامشون کشيد. ( آلبومي درحال پخش بود از شاهکارهاي استاد عباس قادري(!) بود...که پارسال بهار دسته جمعي اجرا شده) خلاصه بحث ما به اسامي هنرمنداني(!) مثل شراره و سوزان و ... کشيد که البته قرابتي هم با مفاهيم نجومي دارند.
از قضا اين روزها خورشيد هم يک لکه ي بزرگ در نيمکره ي جنوبي خودش داره. لکه ي 403 که در حال توسعه هم هست. اگر به تلسکوپ يا دوربين دوچشمي دسترسي داريد، اين لکه ي بزرگ رو از دست نديد. پديده هاي خورشيدي رو از همين سايت که قبلا هم گفتم مي تونيد دنبال کنيد. يک سيارک هم به زمين نزديک مي شود. اين سيارک که 1994 PM نام دارد به فاصله اي حدود 10 برابر فاصله ي زمين تا ماه مي رسد. اين سيارکها را طرحي با عنوان NEO رديابي مي کنند. □ نوشته شده در ساعت 2:14 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اينجا هوا همچنان ابري هست. لطفا اگه کسي ديشب مريخ و ماه رو ديده حتما گزارش کنه. يعني براي ما بنويسيد که ديديدش و اگه مي تونيد توضيحاتي هم در مورد چيزي که ديديد بنويسيد. اين گزارشها مهم هستن. در مورد اهميت چنين گزارشهايي بعدا خواهيم نوشت. اما هوا که ابري باشه درباره ي آسمون نوشتن کار چندان ساده اي نخواهد بود. پس يه کم به حواشي بپردازم. بچه هاي گروه، فشار براي انتشار مجله ي شماره ي 7- که قرار بود با خودمون به مشهد ببريم- رو زياد کردن. احتمالا حداکثر تا سه ، چهار روز آينده بيرون خواهد اومد. هفته ي آخر مردادماه، مثل آخراي ماههاي ديگه باشگاههاي نجوم فعال هستن. دوشنبه باشگاه نجوم اصفهان، چهارشنبه باشگاه نجوم تهران و پنجشنبه هم مشهدي ها باشگاه نجوم خواهند داشت. قرار بود که شيرازي ها هم نشست مشابهي داشته باشن که هنوز ازش خبر نداريم. راستي اين کامپيوتر ما هم ويروسي شده. (البته لازم نيست شما نگران باشيد!) يه فايل DOC مي ياد با اسمهايي مثل My love، My Heart و ... يه نامه ي عاشقانه هم هست که بسيار "دل" رباست (براي دخترخانمها) و خلاصه پدر ما رو درآورده. امضاش هم BlueLove هست. اگه مي تونيد کمک کنيد. ما نفسهاي آخر رو داريم مي کشيم! □ نوشته شده در ساعت 12:44 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
امروز جمعه ست و مثلا روز تعطيل. روز تعطيلي که فکر کارهاي انجام نشده همه چي رو براي آدم زهرمار مي کنه! بدتر از همه اينه که تابستون مثل چي... تموم مي شه . اين هفته قاعدتا بايد باشگاه نجوم تهران (روز چهارشنبه) و باشگاه نجوم اصفهان (روز دوشنبه) برگزار بشن. به احتمال زياد دو سه نفر از ما تو باشگاه نجوم تهران خواهند بود. يک خبر جالب هم بخونيد: 
براي اولين بار يک فوران گاما توسط يک منجم آماتور مشاهده شد. آقاي "برتو مانرد" که در آفريقاي جنوبي زندگي مي کند، اين فوران گاما را 7 ساعت بعد از فوران اصلي با تلسکوپ 30 سانتي متري اش رصد کرد. او پس از اين که اعلان AAVSO را براي اين فوران گاما دريافت کرد، با کمک عکسبرداري CCD متوالي موفق به تشخيص اين جرم شد. مانرد قبل از اين رصد 10 ابرنواختر را هم در کارنامه ي نجومي اش دارد. (منبع: Sky & Telescope ) □ نوشته شده در ساعت 12:08 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اونهايي هم که ديشب شهاب ديدن لطفا خبرش رو به ما برسونن. لطفا ساعتي که شهاب ديده شد و موقعيتش رو ذکر کنيد. مثلا من ديشب در وسط شهر رشت (سبزه ميدان ) در ساعت 23 و بيست و دو دقيقه يه آذرگوي طلايي رنگ بسيار زيبا در سمت شرق ديدم! خيلي حال داد. کساني که در اين بازه ي زماني شهابي پرنور ديدن حتما برامون ميل بزنن. راستي امشب همون طور که قبلا نوشته بوديم مقارنه ي ماه و مريخ هست. ماه رو که ببينيد يه جرم پر نور در کنارش هست. به اين نزديکي "مقارنه " مي گن. به اون جسم پرنور هم که در چند روز آينده کلي خبرساز خواهد بود، "مريخ" ميگن. اگه دقت بکنيد و فردا شب (يا ديشب) به ماه نگاه کنيد متوجه حرکت ماه در زمينه ي آسمون مي شيد. يعني فردا شب ماه کلي از مريخ فاصله خواهد گرفت. البته اين کارها رو در صورتي انجام بديد که هواتون مثل هواي امشب رشت ابري نباشه:( □ نوشته شده در ساعت 12:09 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
هوا همچنان گرمه. البته مي گن قراره از امروز خنک بشه. سه شنبه ها ما يه کلاس آموزشي نجوم کروي براي بجه ها داريم که پيمان مهدوي (سردبير آسمان) تو اين کلاس درس ميده. ديروز هم اين کلاس برقرار بود. بعد از کلاس چند تا از بچه ها حرف رصد رفتن و بارش شهابي و اين چيزا رو پيش کشيدن. خب در هر شرايطي حرف رصد که بشه، آدم هوايي ميشه که بره و اين يه شب رو زير آسمون زندگي کنه. به خصوص اينکه يه اتفاق جالب مثل يه بارش شهابي هم باشه ديگه نور علي نوره. ولي امسال بارش برساوشي همزمان شده با ماه کامل و يه آسمون کاملا روشن! همين خودش يه ضد حال حسابيه. من خودم به شدت احساس نياز به يک شب رصدي و آسمون مي کنم ولي حيف که امکانش نيست... ماه داره به مريخ نزديک ميشه. حواستون باشه که اين منظره ي زيبا رو از دست نديد، اگر مي تونيد حتما عکس هم ازش بگيريد. توي اين سايت هروقت که يه اتفاق نجومي زيبا مي افته، از خيلي جاهاي دنيا عکس براشون مي فرستن. هر چند وقت يه سري بهش بزنيد. (توضيحات بيشتر درباره ي اين سايت) 
راستي 20 امرداد تولد سايت پارس اسکاي بود. پارسال همين وقتها بود که پارس اسکاي به دنيا اومد. دست بر و بچه هاش درد نکنه، تو اين مدت کارهاي قشنگي انجام دادن. دست دوست عزيزمون، محمد رحيمي هم درد نکنه که واقعا براي پارس اسکاي زحمت مي کشن و تابحال به ما هم خيلي خيلي لطف داشتن. يه خبر جالب هم بشنوين! آقاي يوري مالنچنکو با نامزدشون خانم اکاترينا ديمتريف ازدواج کردند، ولي نه بهمين سادگي! اين زوج خوشبخت در شرايطي به هم "بله" گفتند که آقاي مالنچنکوي فضانورد در ايستگاه فضايي بين المللي و خانم ديمتريف در هوستون آمريکا بودند. روز يکشنبه در حالي که ايستگاه فضايي بين المللي در ارتفاع 385 کيلومتري زمين بود، مراسم ازدواج اين دو نفر با هم از راه دور انجام شد. (منبع: Universe today) □ نوشته شده در ساعت 8:49 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
کارت پستالهايي رو که قبلا به مناسبت همون خورشيدگرفتگي چاپ کرده بوديم، ببينيد. آسمون رو ببينيد، شهاب ببينيد و مريخ. تا بعد. راستي چهارشنبه شب مقارنه ي مريخ و ماه هست. به زبان خيلي ساده، مقارنه به زماني گفته مي شه که دو تا جرم توي آسمون خيلي به هم نزديک بشن. کسايي که نمي دونن مريخ کجاست يا ماه رو نمي شناسن(!) مي تونن چهارشنبه حدود ساعت 9 تا 9 و نيم سمت شرق آسمون رو ببينن. (بزرگتره ماهه و کوچيکه که اگه دقت کنيد سرخ مي بينيدش، مريخ.) همونطور که قبلا هم نوشته بوديم، اين روزها روزهاي مريخه. و يه نکته ي هواشناسي. امروز رشت 40 درجه گرما داشت. الان هم اصلا خنک نيست. رطوبتش هم کمتر از 95 نشد. جاي شما خالي. □ نوشته شده در ساعت 10:21 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
بگذريم... امروز يک روز خاطره انگيز هم هست. امروز 20 امرداد هست. چهار سال پيش درست در همين وقتي که من دارم اين چيزا رو مي نويسم، تو خيلي از جاهاي ايران و جهان چشم مردم به خورشيد بود تا آخرين کسوف قرن بيستم رو ببينند. ما ( گروه نجوم روجا ) هم با يه اتوبوس و بيش از چهل نفر آدم راهي استان اصفهان و شهرستان فلاورجان شديم. 
به خاطر تعداد زيادمون خيلي از بچه ها ته اتوبوس و بوفه نشسته بودن. کلي هم وسيله داشتيم. تمام ابزارهاي رصدي ما شامل دو تا تلسکوپ 3.5 اينچي ساخت کانون پرورش فکري و يک تک چشمي شکستي با شيئي 10 سانتي متر بود. [ما هنور هم هين دو تا تلسکوپ رو داريم!] با تمام مشکلات و سختي هايي که توي اين سفر پيش اومد، نتيجه هاي خوبي داشت. بعد از اون سفر گروه نجوم روجا اولين نمايشگاه خودش را با عنوان "آواي سکوت" در کارگاه هنر سروش برگزار کرد. چند عکس بي نظير هم با تلسکوپ گرفته شد که با ديدنشون کلي کيف کرديم. در واقع رصد اين خورشيدگرفتگي اولين کار جدي گروه بود و فکر مي کنم براي شروع خيلي خوب بود اگرچه بعد از نمايشگاه کارهاي گروه به يک خواب چندماهه فرورفت. کسوف 20 امرداد 1378 بعد از کسوف دوم آبان 1374 براي جامعه ي نجوم ايران پرش خوبي بود. به جرات مي شه گفت تا قبل از اين کسوف خيلي ها تو مملکت ما، حتي اسم نجوم رو نشنيده بودند ولي با اين رويداد آوازه ي نجوم در همه جا پيچيد و خيلي ها که تا اون زمان ناشناخته بودند، پيدا شدند و پايه هاي نجوم رو در گوشه کنار ايران بنيانگذاري کردند. ياد اون روزا بخير... چند تا خبر جالب توي اينترنت خوندم که جالب بودند. بخونيد شايد براي شما هم جالب باشه:  > درباره ي پرتاب کاوشگرهاي دوقلوي مريخ در همين وبلاگ قبلا چيزهايي نوشتم. معمولا پس از پرتاب اين کاوشگرها به خاطر فشار و لرزشهاي شديد زمان پرتاب، آنها را قبل از رسيدن به هدف نهايي مورد آزمايش قرار مي دهند. دو کاوشگر Spirit و Opportunity که حدود يکي دو ماه اخير به فضا پرتاب شدند، چندي پيش مورد همين آزمايشها قرار گرفتند.
هرکدام از کاوشگرها 10 دوربين با کارايي هاي مختلف و سه دستگاه طيف سنج دارند. در اين آزمايشات داده هاي ارسالي از تمام دستگاه ها تحليل مي شود. همه ي دوربينها و تجهيزات نتيجه اي را که انتظار مي رفت، نشان دادند جز يکي از طيف سنجها در کاوشگر Spirit که چيزي غير از آنچه انتظار مي رفت را نشان داد. اين طيف سنج که Mössbauer نام دارد روي کاوشگر Opportunity هم نصب شده و درست کار ميکند. متخصصين JPL در ناسا در تلاش هستند تاعلت اين مشکل را پيدا کنند. (منبع: JPL )  > خاطره ي آخرين سرنشينان شاتل فضايي کلمبيا، براي هميشه در فضا ثبت شد. هفت سيارک که در مدارشان در فاصله ي مريخ و مشتري بر گرد خورشيد حرکت مي کنند به افتخار هفت فضانورد کشته شده در حادثه ي کلمبيا نامگذاري شدند.
اين نامگذاري به پيشنهاد ناسا و با موافقت اتحاديه ي بين المللي اخترشناسي صورت گرفت. (منبع: JPL ) □ نوشته شده در ساعت 4:48 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
شهابها بيشتر مثل طبل توخالي عمل مي کنن – والبته اين از شانسهاي ما زميني هاست- چيزي رو که خيلي ها مثل مادربزرگ اون دختر "ستاره " لقب مي دن، اغلب دانه اي به اندازه ي يک "ماسه" هست! و پرنورترين شهابهايي که ما مي بينيم، حداکثر به اندازه ي يک نخود هستند. شايد اين موضوع تعجب آوري باشه اما واقعيت اين هست که سرعت زياد اين دانه ها و اصطکاک اونها با جو باعث مي شه که شهابها در کسري از ثانيه بسوزند (باز هم برخلاف تصور اغلب ما که فکر مي کنيم سوختن اونها چند ثانيه طول مي کشه) و رد زيبايي از خودشون در آسمان برجاي بگذارند. يک مرگ بسيار باشکوه براي يک ذره ي بسيار ريز. راستي، تابه حال شما شهاب ديديد؟ خيلي هيجان انگيزه. اگه يه شب صاف زير يه آسمون نسبتا تاريک بريد، حتما شهابي خواهيد ديد. اما شبهايي هم هست که شانس شما براي ديدن شهابها بسيار زياد تر مي شه . در واقع به اين شبها به اصطلاح "بارش شهابي" مي گن. هر بارش يه اسم داره که از صورت فلکي اي گرفته شده . راجع به اينها بعدا خيلي مفصل صحبت خواهيم کرد. به زودي مي تونيد دومقاله ي جالب هم در باره ي شهابها در همين وبلاگ بخونيد. يه موضوعي که تازه ياد گرفتم اينه که شهابها تاثير بسيار زيادي بر روي زندگي آدمها گذاشتن. اما همه ي اينها رو نوشتم تا بگم که هفته ي بعد هم يک بارش شهابي خواهيم داشت. پيشنهاد مي کنم که حتما دنبال يه آسمون باشيد و حداقل يه يک ساعت يا نيم ساعتي بهش نگاه کنيد. بدون هيچ ابزار و يا تخصص و مطالعه اي . خيلي هيجان انگيزه. شب 22 امرداد "بارش شهابي برساوشي " روي خواهد داد. شهابهاي اين بارش پرنور و آرام هستن و اين خيلي خوبه. اگرچه چند مشکل هم وجود داره: هم ماه خيلي پرنوره و در تمام شب هست و هم اوج بارش در ايران حدود ساعت 7 صبح اتفاق مي افته که خورشيد در اومده و چيزي نمي شه ديد. با اين وجود اگه تا به حال شهابي نديد يا خيلي يادتون نيست که شهاب چه شکليه حتما تو يکي از اين شبها به زير آسمون بريد. چون از الان اين بارش کارش رو شروع کرده. يه عکس هم از يه شهاب خيلي پرنور که نجومي ها بهش "آذرگوي" مي گن رو هم مي تونيد ببينيد. مال چند شب قبله. کساني که اطلاعات بيشتري مي خوان با ما تماس بگيرن. □ نوشته شده در ساعت 12:15 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
ما (جمعي از اعضاي گروه روجا) امروز رفتيم گردش. با همون مهمونهايي که ديروز گفتيم. جاي دوستاني که نبودن هم خيلي خالي بود. تقريبا همه ي اعضاي اصلي گروه نجوم روجا بودند. البته يکي که خيلي ها دوست داشتن باشه، نبود. يک اتفاق نجومي جالب هم در لحظات برگشت اتفاق افتاد. حوالي ساعت 9 شب، وقتي همه بچه ها منتظر بودند تا ميني بوس برسه و برگرديم، از ارتفاع تقريبا زيادي تو آسمون يک نقطه ي درخشان پيدا شد که حرکت هم مي کرد. بچه ها از نزديک شلياق ديدنش تا ادامه داد و از کنار دجاجه و عقاب گذشت تا ناپديد شد. پرنور بود، چشمک نمي زد و شبيه هواپيماهايي که شبها مي بينيم هم نبود. براي شهاب و شهابواره بودن هم پرنور و آهسته بود. همونجا نظراتي مبني بر ISS بودنش داده شد که البته چون هيچکدوم از موقعيتش خبر نداشتيم، مطمئن نبوديم. و همينطور فکر مي کرديم هواپيمايي هست که چراغهاش چشمک نمي زنه! قرار شد که من چک کنم ببينم اين چيزي که ديديم، چي بوده. يه جاي خيلي خوب براي اين جور مسايل سايت Heavens Above هست که انصافا خيلي اطلاعات مفيد درباره ي ماهواره ها به آدم ميده. من هم رفتم همينجا و متوجه شدم که بچه ها درست حدس زدن. چيزي که ما ديديم "ايستگاه فضايي بين المللي" بود. قدري که توي اين سايت براش زده بودن، -0.6 بود. ISSدر ساعت حدود 9 و 10 دقيقه در ارتفاع بيش از 60 درجه در شمال شرقي بود و از آنجا به سمت جنوب شرقي (نزديکتر به شرق) رفت و ناپديد شد . خلاصه علاوه بر تمام حرفهايي که درباره ي نجوم و آماتور و زمين و آسمون زده شد، اين آخري هم مزه ي خوبي داشت. خيلي دوست داشتم که مي شد تعريف کنم که کجا بوديم و چه ها شد و چقدر خنديديم ولي خب هم خستگي اجازه نمي ده و هم اينکه شايد اصلا نبايد اينجا گفت. (چرا؟) در ضمن ديروز هشتم آگوست، بيست وپنجمين سالگرد پرتاب کاوشگر پايونير 2 به سياره زهره بود. اين سري از کاوشگرها خدمات علمي زيادي را در ماموريت هايشان انجام دادند. پايونير 10 و 11 هم اکنون وراي مرزهاي منظومه ي شمسي به اعماق فضا حرکت مي کنند. □ نوشته شده در ساعت 2:20 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
 بخش تاريخ علم بنياد دايره المعارف اسلامي و "کلوديو چکوتي" رييس رصدخانه ي فريولي و از اعضاي انجمن نجوم فريولي ايتاليا بودند. سخنراني خوبي بود. اگرچه بغل دستي هام از اول تا آخر داشتن وز وز مي کردن، يه ستون نره غول جلوم واستاده بود و بربر نگام مي کرد و مجبور بوديم هي الکي بخنديم و سلام و قربان شما و کلي مزخرف.
راستش خيلي متاسفم که جمعهاي نجومي ايراني – و متاسفانه رشتي – اينقدر پر تکلف هست. دلم مي خواست خيلي با هم راحت تر مي بوديم. به خصوص اين براي کسايي که مثلا به آسمون نگاه مي کنن واقعا شرم آوره. به هر حال پيدا کردن ساعت از روي ستاره ها و ماه کار خيلي جالبيه. اگه اطلاعاتي راجع بهش خواستيد حتما با ما در تماس باشيد. بعد از سخنراني، دو تا مهموني هم براي بعد از ظهر داشتيم. من هنوز هم نمي دونم که دفتر ما چند متر هست اما مطمئن هستم که به 15 متر نمي رسه. امروز دو تا از تهراني هاي نجوم، هم اومدن که ما رو ببينن. فکر مي کنم مي خواستن ببينن"آسمون" از کدوم سوراخ در مي ياد. اومدن و ديدن و اين يکي عوض صبحيه اصلا هم تکلفي نداشت و خيلي هم رک و راست و البته دوستانه بود. پژمان نوروزي و شاهين جعفرزاده، به بهانه ي نصب آسمان نما براي کانون رشت، اينجا هستن. قرار هم هست که فردا با هم بريم بيرون پيک نيک. اما قضيه ي مهمونهاي ما به اينجا ختم نشد. نيم ساعت بعد از اينکه اونها رفتن ، آقا و خانم چکوتي به همراه مهندس باقري اومدن باز هم به همين جا. علاوه بر اون بچه هاي گروه هم اومدن. يعني چيزي حدود بيست نفر. در ضمن اينجا فقط 5 تا صندلي وجود داره. يه سري از بچه ها بيرون، بقيه هم تو . صحنه ي واقعا ديدني و خنده داري بود. مثل يه سونا که همه با لباس پلوخوري توش بودن. ولي حرفهاي آقاي باقري واقعا خيلي جالب و شيرينه. وقتي که آدم کنارش هست احساس مي کنه داره با يه دانشمند صحبت مي کنه. از در و ديوار و ايتاليا رفتن و هند و ترکيه و ... خلاصه از همه چيز گفت، يک کتاب درباره ي ساعتهاي آفتابي هديه داد و ... . راستي روستايي در استان فريولي ايتاليا هست که به ازاي هر 44 نفر سکنه اش، يه ساعت آفتابي توش وجود داره! Ps: اين شبها مريخ رو فراموش نکنيد. خيلي قشنگه. درباره ي طرح CLEA هم که قبلا گفته بوديم، اطلاعات تقريبا کاملي جمع کرديم که "بعدا" خواهيم نوشت. □ نوشته شده در ساعت 12:23 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اين شبها وقتي که هوا صاف است، اگر زير آسمان هستيد حتما نگاهي به بالاي سر بندازيد. البته به اونهايي که اينکاره هستند، جسارت نشه(!) من با دوستان تازه ي آسمان بودم. اگر براي چند لحظه به بالاي سرتان نگاه کنيد، متوجه سه ستاره ي پرنور خواهيد شد که با هم يک مثلث بزرگ درست مي کنند. اسم اين مثلث، "مثلث تابستاني" هست. اينجا توضيحات بيشتر را بخوانيد. در حوالي اين مثلث چند صورت فلکي ريز و درشت هستند که ديدنشون حتما براي شما جذابه، صورت هاي فلکي دلفين، روباهک و تير (سهم). اگر زير آسماني تاريک باشيد، اين ناحيه از آسمان را مه آلود و پرستاره مي بينيد، اين همان راه شيري است. □ نوشته شده در ساعت 1:43 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
يه کم که دقت کنيد، متوجه رنگ متفاوت اون هم خواهيد شد. نزديکي هاي افق مريخ کاملا تب دار و به رنگ سرخ هست. سرخي اي که جدا" جلب توجه مي کنه. به خصوص که اين روزها خيلي پرنور تر هم شده. همين رنگ سرخ بود که باعث شد، پيشينيان ما به او لقب "الهه ي جنگ" يا "Mars" بدن. دليل اين سرخي هم خيلي جالبه. 
تا به حال اکسيد آهن – يا به زبون خودمون "زنگ آهن"- ديديد؟ مسلمه که ديدين. اونهايي هم که نديدن مي تونن به تيرآهنهايي که موقع ساختن ساختمانها از اونها استفاده مي کنن، مراجعه کنند! دقيقا يه چنين چيزي ، روي صخره هاي مريخي رو پوشونده و باعث شده که مريخ قرمز به نظر بياد. به هر حال اگه مريخ رو بالاتر از افق هم ببنيد، رنگ تب دار و مايل به قرمزي داره که هرکسي به راحتي مي تونه اون روتشخيص بده. اما دليل پادشاهي اين روزهاي مريخ، چيزهايي که گفتم نيست. مريخ در روز پنجم شهريور امسال، به نزديک ترين فاصله ي خودش نسبت به زمين در 60 هزار سال گذشته مي رسه! جالب هست بدونيد که اين اتفاق حداقل تا 25 هزار سال بعد، تکرار نخواهد شد. پس ما واقعا آدمهاي خوش شانسي در ظول تاريخ هستيم. چون اين اولين بار هست که آدمي بعد از شناخت سياره ي مريخ، اون رو به اين اندازه نزديک مي بينه. البته آدمها هم کم نياوردن و تا تونستن از اين موقعيت استفاده کردن. کلي ماهواره و فضاپيما رو راهي مريخ کردن و اين سواي از اونهايي هست که الان دارن رو مريخ کار مي کنن و از متر به متر اون – حتي با دقتي خيلي جزيي تر و دقيق تر – نقشه برداري کردن و کلي کارهاي ديگه. اين رو هم بگم که اين نزديک ترين فاصله خيلي روي ديد ما آدمها تاثير نداره. حتي با دوربينهاي دوچشمي هم نمي تونيد از مريخ چيز زيادي ببينيد. اما به هر حال اين حس که ما تنها انسانهايي هستيم که مريخ رو اينطوري ديدن، آدم رو يه جوري مي کنه. راجع به مريخ و مقابله ي اون بيشتر خواهيم نوشت. اما براي به دست آوردن اطلاعات فارسي بيشتر مي تونيد منتظر يه مقاله ي خيلي جامع در "آسمان 8" باشيد. راستي تا يادم نرفته يه چيزهايي از مشهد هم بگم. تو مشهد، به خاطر کار بيش از حدي که داشتيم، انتشار خبرنامه، و اينکه همه ي دنيا دست به يکي شدن تا نتونيم به اينترنت برسيم، نشد که تو وبلاگ چيزي بنويسيم. به جز دو تا پست که با کمک بچه هاي پارس اسکاي ميسر شد. مشهد نوشتني هاي زيادي داره که بعضي هاش رو خواهيم نوشت و بقيه رو هم چون مناسب فضاي عمومي وبلاگ نيست، در جاهاي ديگه – مثل "آسمان" – منعکس خواهيم کرد. □ نوشته شده در ساعت 1:44 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
در ادامه ي مطالب ديروز که درباره ي تلسکوپ فضايي هابل بود، گفتم که اين تلسکوپ به سوالهاي بزرگ و مشکلي پاسخ داد و بسياري از حقايق را که که دانشمندان روي کاغذ دوره مي کردند، به تصوير کشيد. تلسکوپ فضايي توانست ردپاي سياهچاله هاي پرجرم را در قلب کهکشانهاي بزرگ آشکار کند. قبل از فرستادن تلسکوپ فضايي هابل به فضا، با توجه به امکانات موجود در آن، اهداف زيادي برايش در نظر گرفته بودند. هابل به فضا مي رفت تا به سوالات کيهانشناساني که هر روز با معمايي تازه درباره ي ساختار عالم روبرو مي شدند، جواب دهد  .
طبيعتا" چنين تلسکوپي مانند ديگر ساخته هاي بشري نيازمند عنوان و اسمي بود چنين وسيله اي با چنين اهداف بزرگي بايد به افتخار کسي نامگذاري مي شد که شايسته ي اين افتخار باشد، آن شخص کسي جز «ادوين پاول هابل» نبود. ادوين هابل، دانشمند اخترشناس آمريکايي (1953 – 1889) کسي بود که ثابت کرد برخي از سحابي هاي بيضي شکلي که در آسمان ديده مي شوند، کهکشانهايي هستند که در فاصله اي بسيار دور از کهکشان ما قرار دارند. او کسي است که اولين طبقه بندي را از شکل کهکشانها ارائه کرد. طبقه بندي او تا مدتها توسط اخترشناسان مورد استفاده بود. ادوين هابل براي اولين بار رابطه اي ميان سرعت و فاصله ي کهکشانها بدست آورد که مي توانست مقياسي از عالم را نتيجه دهد. اثرات عميق هابل بر کيهانشناسي رصدي غير قابل انکار است. همانگونه که نيکولاس کپرنيک در شناخت منظومه شمسي و ويليام هرشل در شناخت کهکشان راه شيري تاثير گذاشتند، ادوين هابل بر شناخت ما از عالم تاثير گذاشت. هابل با مشاهدات خود عنوان کرد که بسياري از اجرام سحابي گوني که مشاهده مي شوند، اجرامي هستند که بسيار بزرگتر از اجرام داخل کهکشان راه شيري اند. او اين اجرام را "جهانهاي جزيره اي" ناميده بود. در سال 1932 او موفق شد تا يک خوشه ي کروي را در خارج از راه شيري و در M31 کشف کند و ثابت کرد که M31 کهکشاني مثل کهکشان ماست. ادامه ي پژوهشهاي هابل منجر به گشودن دريچه هايي جديد به کيهانشناسي شد: انبساط عالم، سن عالم، Big Bang و چيزهاي ديگر. هابل از طريق مشاهدات خود و بررسي انتقال به سرخ کهکشانها و مقايسه س آنها با يکديگر به اين نتيجه رسيد که "کهکشانهاي دورتر با سرعت بيشتري در حال دور شدن هستند." اين نتيجه را امروز به عنوان "قانون هابل" مي شناسيم. به پاس خدمات و تلاشهاي علمي ادوين هابل در اخترشناسي و خصوصا کيهانشناسي، 30 سال بعد از مرگش، اولين تلسکوپ فضايي تاريخ را به ياد او "هابل" ناميدند. □ نوشته شده در ساعت 3:28 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
اول عذرخواهي به خاطر تاخيري که در هفته ي گذشته پيش اومد. اگه پستهاي قبلي رو بخونيد متوجه علتش خواهيد شد. البته ما هم سعي خودمون رو کرديم که به وعده مون عمل کنيم ولي ديگه واقعا" امکانش وجود نداشت. خيلي از شماها اسم "هابل" رو شنيديد. بله، اين روزها هروقت که اين کلمه ديده ميشود، حتما صحبت از نگاهي تازه به اعماق عالم توسط «تلسکوپ فضايي هابل» است، تلسکوپ فضايي غولپيکري که 13 سال پيش (در آوريل سال 1990) به فضا فرستاده شد و در طول اين سالها با نمايان کردن جلوه هاي شگفت انگيزي از عالم ، به سوالات بسياري پاسخ گفت. اگرچه چندسال اول ماموريت هابل به دليل وجود پاره اي از مشکلات اپتيکي خيلي درخشان نبود، ولي با انجام اولين ماموريت تعمير و رسيدگي اين تلسکوپ به وضعيت مطلوب رسيد و در خدمت دانشمندان دنيا قرار گرفت. آخرين ماموريت تعميراتي هابل  (Servicing mission 3B) در سال گذشته انجام شد. در اين ماموريت با تعويض بخشهايي از تلسکوپ فضايي، کارايي آن به ميزان زيادي افزايش يافت. در اين ماموريت صفحات خورشيدي تلسکوپ فضايي تعويض شدند. منبع تغذيه ي نيروي الکتريکي که انرژي تلسکوپ را فراهم مي کرد به کلي تعويض شد. دوربين فروسرخ NICMOS که به دليل مشکل سيستم خنک کننده بلا استفاده مانده بود راه اندازي شد.
علاوه بر همه ي اين اصلاحات مهندسان ناسا (سازمان فضايي ايالات متحده) دوربين بسيار قوي خود را موسوم به «دوربين پيشرفته ي نقشه برداري» ( Advanced Camera for Surveys) را روي تلسکوپ فضايي نصب کردند. عکسهاي خارق العاده ي اين دوربين، تا مدتها مورد بحث مجامع علمي جهان بود. هابل هم مثل بسياري از ماموريتهاي فضايي موفق ديگر بيشتر از آنچه که پيش بيني مي شد، کار کرده است و کم کم زمزمه ها درباره ي بازنشستگي اش به گوش مي رسد. در مورد زمان پايان کار هابل و چگونگي پايان کارش حرفها متفاوت است. اما چيزي که مسلم است اين است که تا تلسکوپ فضايي بعدي آماده ي رفتن به فضا نباشد، اين اتفاق نمي افتد. تلسکوپ فضايي بعدي به نام «تلسکوپ فضايي جيمز وب» بااندازه اي بزرگتر و قدرتي بالاتر و البته هدفهايي متفاوت در دست طراحي است. درباره ي تلسکوپ فضايي هابل و دستاوردهايش مي توان ساعتها حرف زد که البته نه وقتش هست و نه توان علمي درک آنها. ولي يک نکته ي جالب هم وجود داره و اون اينکه چرا اسم اين تلسکوپ "هابل" هست؟ درباره ي اين سوال در فرصت بعدي صحبت مي کنيم. □ نوشته شده در ساعت 2:52 AM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
امروز جمعه، آخرين روز «اولين گردهمايي نجوم آماتوري ايران» است. در طول سه روز آماتورهاي ايراني دور هم جمع شدند و با هم هدفهاي مشترکشان را دوره کردند. هدفهايي که به نحوي به آسمان گره مي خورد. هدف هايي که در بعضي موارد، هرچند هم همگرا هستند ولي در دوراهي هايي که شايسته ي جامعه ي نجومي آسماني نيست، از هم جدا مي شوند. ولي همه ي ما مي دانيم و بسيار تکرار کرده ايم و هرگاه هم زير اين گنبد لاجوردي مي ايستيم با خود زمزمه مي کنيم که "... آسمان تمام دنيا يکي است و همه به همين گنبد مي نگرند و همه روياهايشان را در بلنداي اين گنبد مي بينند..." پس چرا من بايد با تو فرق داشته باشم؟ مگر من چيز ديگري مي بينم که تو اصلا نمي بيني؟ باور کن آسمان يکي است و مال همه؛ بدون سند و بدون مدرک. همه ي اين حرفها را براي بار صدهزارم در n امين محفل دوستانه ي نجومي بارها به هم گفته ايم ولي خيلي زود يادمان مي رود، انگار هيچ وقت نشنيده ايم. بگذريم، خيلي ها گفته اند و اثري نکرد، ولي بايد گفت تا شايد اثر کند. تنها يک راه حل اساسي وجود دارد و آن تحمل نظرات ديگران است،خصوصا در يک جمع سراسري مثل جامعه ي نجومي ايران. تحمل يک انتقاد هر چند هم به حق، خيلي آسان نيست ولي اگر همين را نداشته باشيم ، آنچه مي شود که شد. دومين شماره ي ويژه نامه ي همايش از سوي ماهنامه ي آسمان منتشر شد. خبرنامه اي که در شماره ي اول مورد توجه بسيار قرار گرفت. خبرنامه اي که در اولين ساعات همايش دوستان خود را پيدا کرد. همين الان اختتاميه ي همايش در حال اجراست. در لحظات انتهايي فقط اين به ذهنم مي رسد: دوست دارم دفعه ي بعد در جمعي نجومي و بدون حاشيه ي اضافي به يک سخنراني علمي گوش کنم. ما (اعضاي گروه روجا) امرور ساعت 3 بعد از ظهر به طرف سرسبزيهاي شمال حرکت مي کنيم. □ نوشته شده در ساعت 12:15 PM توسط گروه نجوم روجا
........................................................................................
|
|
©
استفاده از مطالب اين صفحه با ذكر منبع بلامانع است.تمامي حقوق اين سايت متعلق به
گروه نجوم روجا مي باشد .
|
|
![[Powered by Blogger]](http://buttons.Blogger.com/bloggerbutton1.gif){kind=small}